Prije dvadeset šest godina, jedan tim iz Bosne i Hercegovine prvi put osvojio je titulu klupskog šampiona Evrope u šahu. Dva kluba udružili su svoje snage za vrijeme rata, kako bi bolje predstavljali našu domovinu. Šahovski klub “Sarajevo” i šahovski klub “Bosna” ujedinili su se u zajednički tim pod nazivom „Bosna-Sarajevo“ i tako krenuli u osvajanje evropskih titula.
Prof. dr. Enver Raljević, počasni predsjednik šahovskog kluba “Sarajevo”, je pune 74 godine član šahovskog kluba Sarajevo. To čini prof. dr. Envera Raljevića članom sa najdužim stažom u nekom šahovskom klubu u Bosni i Hercegovini, a vjerovatno i šire. Dugogodišnji je predsjednik Šahovskog kluba Sarajevo. Nekadašnji je član Upravnog odbora šahovskog saveza Bosne i Hercegovine.
Početak šahovskog svijeta za profesora Raljevića počinje kada je dobio svoju prvu šahovsku garnituru, koju mu je poklonio daidža i on ga je naučio pravilima šahovske igre. Raljeviću su tada bile tek četiri godine.
„Poslije Drugog svjetskog rata išao sam u Prvu mušku gimnaziju u Sarajevu, gdje su se počeli igrati šahovski turniri: Prvenstvo razreda i Prvenstvo gimnazije na kojim sam učestvovao. Tadašnji direktor, profesor Vidaković me je zapazio, predložio mi, te me odveo u šahovski klub Sarajevo. Tu sam počeo svoju kratkotrajnu igračku šahovsku karijeru, a uskoro sam postao prvotimac šahovskog kluba Sarajevo, koje je u to vrijeme bio najjači šahovski klub i koji je osvajao više godina prvenstvo Bosne i Hercegovine. Zahvaljujući igranju u šahovskom klubu Sarajevo uspio sam da obiđem tadašnju cijelu Jugoslaviju. Posjetili smo gotovo sva glavna mjesta! Nosim divne uspomene iz tog perioda. Međutim, sa završetkom gimnazije upisao sam se na medicinski fakultet i pošto je to težak fakultet i ako čovjek želi da bude redovan student, i da polaže uspješno sve ispite, onda mora da se u potpunosti posveti tome! To nije moglo da ide paralelno sa takmičarskim šahom i ja sam odlučio da prekinem tu takmičarsku karijeru i potpuno sam se posvetio medicini u želji da budem dobar student i budući dobar ljekar“, kazao nam je profesor Raljević.
Šahovski klub “Sarajevo” osnovan je uz dozvolu tadašnje Carske i Kraljevske vlade iz Beča 1904. godine. I sve što se za vrijeme Austro-Ugarske i Kraljevine Jugoslavije događalo u šahovskom životu Bosne i Hercegovine inicijator je bio Šahovski klub “Sarajevo”. Klub je organizovao šahovske turnire, simultanke najjačih šahovskih velemajstora, dolazak svjetskog prvaka Aljehina dva puta u Sarajevo, prve ženske turnire, prve brzopotezne turnire i to je trajalo kroz taj period.
„Da podvučem, u Šahovskom klubu Sarajevo je vladala jedna antifaštistička atmosfera i da za vrijeme II svjetskog rata, Šahovski klub Sarajevo nije radio, jer mu je bio zabranjen rad! Poslije II svjetskog rata on se ponovo organizovao. Na čelo je došao jedan vrijedni šahovski radnik Franjo Meštrović koji je bio odličan organizator. Dobio je prostorije u palati „Spas“. To je bila bivša banka, banka „Spas“ neposredno uz sadašnju Općinu Stari Grad, koja je bila na prvom spratu. Prostorije su imale pogled na današnji Trg Oslobođenja „Alija Izetbegović“. To su bile prekrasne prostorije, bila je jedna ogromna sala gdje je bio masovni šah, a bila je druga sala za kvalitetni šah i prostorije gdje je bio šahovski savez. Tako da je tu bujao jedan šahovski život! Šahovski klub Sarajevo je bio tada najjači klub, osvajao je šahovska prvenstva Bosne i Hercegovine više godina. Jedini ozbiljniji protivnici u to doba bili su klub „Nikica Pavlić“ iz Banjaluke, te klub iz Tuzle. Oni su se dakle, mogli ravnopravno boriti sa Šahovskim klubom Sarajevo! Uz to, Šahovski klub Sarajevo je organizirao razna takmičenja i turnire, a veliki ogranizator Franjo Meštrović uspio je da počne sa organizacijom velikih međunarodnih velemajstorskih šahovskih turnira koje je organizirao 10 godina, gdje su učestvovali najjači svjetski igrači i Sarajevo je postalo svjetski poznato kao jedan od centara šaha. Šahovski klub Sarajevo je uvijek bio jak klub i za vrijeme bivše Socijalističke Jugoslavije, redovan je bio jake prve šahovske lige Jugoslavije“, objašnjava profesor Raljević
Pitali smo profesora Raljevića kako je zapravo došlo do ujedinjenja ekipa tokom ratnih godina (1992-1995). Kako su ekipe dočekane u Bosni i Hercegovini?
„Šahovski klub Bosna i Šahovski klub Sarajevo bili su vrlo jaki šahovski klubovi. Bili su redovni učesnici Prve Jugoslavenske šahovske lige. Bosna je bila više puta prvak Jugoslavenske šahovske lige. Kada je počeo rat, mnogi šahovski velemajstori iz oba kluba bili su u inostranstvu. Tadašnji predsjednik Šahovskog kluba Bosne, veliki ljubitelj šaha inžinjer Mehmed Drino, obratio se meni kao predsjedniku Šahovskog kluba Sarajevo da se napravi jedan zajednički tim „Bosna-Sarajevo“ iz Sarajeva, koji bi dostojno reprezentovao Bosnu i Hercegovinu. Ja sam to sa radošću prihvatio i zajednički tim dva kluba pod nazivom „Bosna-Sarajevo“ iz Sarajeva je učestvovao na Evropskom šampionatu u francuskom gradu Lionu. Tada je našem združenom timu pristupio svjetski šahovski prvak Gari Kasparov koji je bio prijatelj Bosne i Hercegovine i pomagao je pravdenoj borbi Bosne i Hercegovine. Zajedno s njim združeni tim „Bosna-Sarajevo“ iz Sarajeva postigla je najveći klupski šahovski uspjeh osvojivši klupski šampionat Evrope.
Godine 1995., mi iz Šahovskog kluba Sarajevo, smo uspjeli da u Ljubljani organizujemo zajedno sa Šahovskim klubom Bosna i šahovskim radnicima iz Slovenije jedan zajednički sastanak i da se tu održi klupski šampionat Evrope u šahu. Na njemu je opet učestvovao združeni tim dva kluba pod nazivom „Bosna-Sarajevo“ iz Sarajeva i postigla zapažen uspjeh osvojivši četvro mjesto. Po prestanku rata i početku šahovskih takmičenja u Bosni i Hercegovini, klubovi su se razdvojili na jedan prijateljski način i svaki je klub ponovo počeo raditi kao zasebna šahovska jedinica“ , kazao nam je sagovornik.
Prof.dr. Enver Raljević bio je ljekar rahmetli predsjednika Alije Izetbegovića.“Predsjednik Alija Izetbegović bio je veliki ljubitelj šahovske igre. Ja sam često kao njegov ljekar sjedio sa njim i diskutovao o šahu. Također, njegov sin Bakir bio je jak šahista. Volio je da igra šah! Ja sam često igrao sa Bakirom, a predsjednik je to gledao, te je komentarisao te partije (smijeh!). Volio je šah, on je lično organizirao jedan prijem za igrače naših klubova nakon osvajanja evropske titule. Tu su bile ekipe Šahovskog kluba Bosna, Šahovskog kluba Sarajevo, te su bile prisutne i njihove familije. Obećao je svestranu pomoć države za razvitak šaha i za jačanje šahovskih klubova“, kazao nam je profesor.
Danas šah nije toliko popularna igra kao prije. Šta je potrebno da bi se šah vratio na tron među sportovima u Bosni i Hercegovini te ostvarivao rezultate kao što je to bilo nekada?!
„Pa moram da kažem, poslije II svjetskog rata Sarajevo je bila šahovska provincija. Nismo bili tako jaki u šahu! Uglavnom, igrali su igrači amateri. Međutim, sa popularizacijom šahovske igre, omladina Sarajeva počela je da se bavi šahom, kao talentovani ljudi vrlo brzo postigli su jedan visoki nivo. Tako da negdje od osamdesetih godina prošlog vijeka, Sarajevo predstavlja centar šaha Jugoslavije gdje se nalaze: ekipni, pojedinačni, muški i ženski omladinski prvaci. Sarajevo postaje na jedinstven način centar šaha u Jugoslaviji i poznati, da kažem, šahovski centar međunarodnih turnira čak i u svijetu. Međutim sa ratom, kao mnoge druge kulturne, čak i umjetničke grane jako su izgubile u svojoj snazi. Šah je u Sarajevu jako pao! Nekadašnja organizacija i timovi su potpuno izgubili na snazi. Da bi se ponovo vratili na stare staze slave potreban je veliki rad i vrijeme. Potrebno je da se kod omladine populizira šah, da se uključe šahovski treneri, da se organizuju šahovske škole po gimnazijama, ali za to je potrebna pomoć šire društvene zajednice i državnih organizacija. Da bi se postigao taj uspjeh“, kazao nam je profesor Raljević.
„Šah je sport! Šah je umjetnost i šah je nauka. Jedan filozof je rekao da žali svakog čovjeka koji nije upoznao ljepote šahovske igre. Jedan mladi čovjek igrajući šah može da razvije: svoje sposobnosti, da ojača svoj duh u šahovskog igri. Može da osvježi, formira svoje umjetničke naklonosti. Također, igrač može da razvije svoje naučne potencijale igrajući šah. Uz šah, igrač može da postane jedna zdrava i kompletna ličnost. I to je moja poruka! Da što više omladine nauči igrati šah“, zaključio je prof.dr. Enver Raljević.
