Prvi put u historiji arapske kinematografije za najbolje filmove odlučivao je, internacionalno sastavljen, žiri od 142 najeminentnijih kritičara iz 57 zemalja.
Poznata i priznata makedonska novinarka i filmska kritičarka, Sunčica Unevska, ove je godine deo internacionalnog žirija sastavljenog od najprominentnijih filmskih kritičara svijeta, koji su od februara do aprila ove godine birali najbolje arapske filmove za 2019. godinu, šta se uobičajeno objavljuje na Kanskom festivalu. Žiri se prvi put u historiji arapske kinematografije formiralo u ovakvom formatu. Ove godine bilo je sastavljeno od 142 kritičara iz 57 zemalja (na čijoj su listi, pored Makedonije, iz ovog regiona, još Srbija i Hrvatska).
Inače, dodjeljivanje nagrade za najbolje arapske filmove započelo je 2017. godine, ali ove godine je prvi put odlučivalo ovako ambiciozno sastavljen internacionalni žiri, za koje je organizator, Arapski filmski centar napisao: „da je sastavljeno od najuticajnijih arapskih i međunarodnih filmskih kritičara iz 57 zemalja, koji su zajedno radili na izboru najboljih arapskih filmova za prošlu godinu, koji su svoje premijere imali na nekom od velikih filmskih festivala u svijetu“.
Naime, u izboru su bila 32 arapska filma, koji su morali da ispune tri uslova: da budu prikazani na međunarodnom filmskom festivalu izvan arapskog svijeta u toku 2019. godine, bar jedna od producentskih kuća da bude arapska i da se radi za dugometražne filmove, igrane i dokumentarne. Žiri je imao obavezu da dodijeli nagrade u šest kategorija: za najbolji film, za najbolju režiju, za najbolji scenario, za najbolju mušku i žensku ulogu i za najbolji dokumentarni film.
Nažalost, ove godine zbog stanja sa pandemijom Covid-19, nagrade su morale biti dodijeljene virtuelnim putem. Tako su, 25. juna, na Kanskom filmskom festivalu, tačnije na njegovom virtuelnom izdanju, održanom od 22. do 26. juna na tzv. Kanskom virtuelnom marketu bile objavljene nagrade koje je odabrao internacionalni žiri, putem dvojnog glasanja, najprije za sve filmove, a posle za svaku kategoriju po tri filma.
Za apsolutnog pobjednika proglašen je film „To mora da je raj“ palestinskog redatelja Elija Sulejmana (s kim je Unevska imala ekskluzivni intervju na SFF-u povodom premijere njegovog filma). „To mora da je raj“ dobio je dvije glavne nagrade, bio je proglašen za najbolji film i dobio je Nagradu za režiju. Inače, ovaj Sulejmanov film imao je svoju premijeru na prošlogodišnjem Kanskom festivalu, gdje je dobio Nagradu kritike i Specijalno priznanje.
Nagradu za scenario osvojio je film iz Sudana, „Umrečeš na 20“, debitantsko ostvarenje Amjada Abu Alala. Ovaj je film dobio veliku pažnju svuda gdje je bio prikazan, prvo zbog teme, ali i zato što Alala uspijeva da napravi izvanredan balans u tom selu u kom uglavnom žive primitivni ljudi, za koje su sujeverje i predviđanja lokalnog vrača zakon. Film je bio prikazan u Veneciji, na „Veneciskim danima“ i dobio nagradu „Luidži de Laurentis“, za poddršku mladih autora, a bio je selektiran i na festivalu u Torontu.
Nagrada za mušku ulogu bila je sasvim očekivana. Sami Bužila za ulogu u filmu „Sin“ od samog je početka bio favorit. On je inače poznati glumac, rođen u Francuskoj, koji glumi u mnogim evropskim filmovima i osvojio je brojne nagrade, kao nagradu u Kanu za film „Dani slave“ Rašida Bušareba. Za film u konkurenciji, debitantski „Sin“ Mehdija Barsuija iz Tunisa, već je osvojio nagradu u Veneciji, u programu „Horizonti“. „Sin“ je izuzetan film, koj nosi brojne izazove, kako tematski, tako i u pogledu njegove briljantne igre, ispravljen ispred mnogih pitanja i nemogućih odluka.
Nagrada za žensku ulogu pripala je Hind Sabri, tuniskoj akterki, koja je inače i advokat, a isto tako je i veoma aktivna u borbi za ženska prava. Hind Sabri glumi isto u debitantskom filmu Hinde Bujema, „Norin san“, u kome ostvaruje upečatljivu ulogu žene koja se nada da će uspjeti da se razvede od supruga koji je u zatvoru i da će konačno biti sa svojim ljubavnikom, ali stvari se iskomplikuju kad njen suprug izađe ranije iz zatvora. Ovaj je film bio prikazan u San Sebastijanu, Torinu, Kartageni i donio je Sabri nekoliko nagrada.
Kod dokumentarnih filmova opet triumf za Sudan sa filmom „Pričajuči s drvečem“, jedna prelijepa priča za naporе člаnovа Sudanskog filmskog kluba da otvore zatvoreno kino u gradu Omdurman, koje je decenijama imalo problema sa islamističkom cenzurom. Ovo je drugi film o historiji sudanskih kina redatelja Suhaiba Gasmelbarija, koji je prije tri godine snimio film „Zaboravljeni sudanske filmovi“.„Pričajuči s drvečem“ je nagradzivan film na mnogim festivalima, kao na primer u Berlinu, Istanbulu,..
Ovo dodjeljivanje nagrada organizuje MAD Solutions zajedno sa Arapskim filmskim centrom. Na web-stranici Arapskog centra može da se vidi dio posvećen godišnjim nagradama kritike, profil za svakog kritičara koji je dio žirija i popis njihovih imena zajedno sa fotografijom i biografijom objavljeni u magazinu „Arapski film“ na engleskom jeziku.
Ove godine za menadžera nagrade kritičara za arapske filmove bila je odabrana američka kritičarka Debora Jang, urednica „Holivud reportera“. Inače, Arapski filmski centar je internacionalna promotivna platforma za arapsku kinematografiju, koja omogućava filmskoj industriji profesionalni prozor za povezivanje s kolegama iz cijelog svijeta. A sem mogućnosti umrežavanja s institucijama za koprodukciju i međunarodnu distribuciju, izdaje i magazin „Arapski film“, koji se distribuira na svim filmskim festivalima u svijetu.
Izvještaj za DOBARPORTAL, iz Makedinije poslala kolegica Sunčica Unevska
